SUMARIO:

1. Introdución: A creación da Rede Europea de Servizos de Inspección da Xustiza
2. A Rede Europea de Servizos de Inspección da Xustiza

 

1. INTRODUCIÓN: A CREACIÓN DA REDE EUROPEA DE SERVIZOS DE XUSTIZA (RESIX - ENJIS)

Representantes dos servizos de inspección de catorce países europeos (Bélxica, República Checa, Francia, Italia, Lituania, Montenegro, Países Baixos, Polonia, Portugal, Romanía, Serbia, Eslovenia, España e Reino Unido) reuníronse en París os pasados 16 e 17 de marzo de 2017 por iniciativa de Francia, en presenza de representantes da Unión Europea e da Comisión Europea para a Eficiencia da Xustiza do Consello de Europa (CEPEJ, polas súas siglas en inglés). O obxectivo era analizar como as inspeccións nacionais de xustiza poderían contribuír de forma máis activa ao desenvolvemento uniforme do espazo xudicial europeo. A partir da observación da diversidade das autoridades adscritas aos servizos nacionais de inspección (consellos de xustiza, ministerio de xustiza ou poder xudicial), os participantes analizaron os métodos de avaliación desenvolvidos polos servizos nacionais de inspección e a evolución en curso da finalidade das comprobacións realizadas. Aínda que persisten diferenzas institucionais e funcionais, púxose de manifesto que non afectan á converxencia substantiva que aglutina os distintos sistemas de inspección, en particular sobre a necesaria independencia no exercicio das súas tarefas. Os debates tamén abriron perspectivas de formación e cooperación conxuntas a nivel europeo. Á vista desta observación, os participantes debateron, cos representantes da Comisión Europea e da CEPEJ, o papel que poderían desempeñar os servizos nacionais de inspección na avaliación da eficacia e a calidade da xustiza a nivel europeo.

Ao remate do traballo, xurdiu un consenso sobre as garantías de profesionalidade dos servizos nacionais de inspección que levou á creación dunha rede de inspectores de xustiza europeos que puidesen participar na avaliación das políticas públicas de xustiza a nivel europeo. Propuxéronse varias vías de traballo, como o desenvolvemento dunha metodoloxía compartida a través da formación de inspectores especializados en dereito europeo, a construción dunha “guía común de lectura” canto ao seguimento do funcionamento dos tribunais para analizar en particular os fluxos de asistencia xudicial recíproca ás veces errados ou a creación de “equipos comúns de inspección” ordenados polos Estados ou a Unión Europea. Tamén se propuxo o desenvolvemento de programas conxuntos de formación e intercambios de inspectores de xustiza entre países, así como a creación dunha plataforma de intercambio electrónico. Finalmente, expuxéronse tamén as diferentes posibilidades de financiamento destas vías de traballo con fondos europeos.

Ao remate destes intercambios, os participantes acordaron a seguinte declaración:

“Os representantes dos catorce países participantes, ansiosos por desenvolver métodos e ferramentas que promovan unha colaboración reforzada, acordan facer todo o posible para establecer unha rede europea de servizos nacionais de inspección.

Todos os servizos de inspección dos Estados membros da UE ou dos países candidatos, estean ou non presentes na conferencia do 16 ao 17 de marzo, están invitados a sumarse a esta iniciativa.

Un comité de seguimento, integrado polos servizos de inspección de Francia, Bélxica, España, Romanía, Italia, República Checa, Lituania, ademais de Portugal e Polonia, con suxeición ao acordo da súa autoridade, é responsable de definir a personalidade xurídica adecuada e de promover as seguintes accións a partir de 2017:

- Presentar unha proposta de creación e publicación en liña dunha plataforma electrónica segura que promova o intercambio de información e albergue os recursos dixitais dispoñibles nos países e os servizos de inspección afectados. Tendo en conta isto, un ou varios membros do Comité de Seguimento elaborarán e presentarán unha solicitude de financiamento da Comisión Europea.

- Elaborar un proxecto de código ético común.

- Promover a formación e a cooperación cruzada entre os servizos nacionais de inspección, en particular mediante intercambios de inspectores.

Os servizos de inspección presentes acordan, de acordo coas súas capacidades, converxer os seus propios esforzos, así como os multilaterais, para contribuír á avaliación da eficacia e a calidade da xustiza a nivel europeo e, en particular, dos instrumentos europeos de asistencia xurídica civil e penal.

Os servizos de inspección presentes fomentan calquera medida que se poida adoptar con doadores internacionais, como a Unión Europea, para garantir o financiamento das actuacións previstas.

Os servizos de inspección presentes acordan reunirse anualmente, en particular para facer balance da aplicación desta declaración e do avance dos correspondentes proxectos.

Os servizos de inspección italianos, españois e romaneses ofrecéronse voluntarios para considerar organizar a próxima conferencia.

París, 17 de marzo de 2017”

 

2. A REDE EUROPEA DE SERVIZOS DE INSPECCIÓN DE XUSTIZA

Na actualidade, son membros de pleno dereito da RESIX os Servizos de Inspección ou institucións similares dos seguintes Estados membros da Unión Europea: Bélxica, Bulgaria, España, Francia, Italia, Portugal, República Checa e Romanía.

O obxectivo da Asociación é mellorar a cooperación e o bo entendemento mutuo entre os servizos nacionais de inspección xudicial dos Estados membros da Unión Europea e os Estados candidatos á Unión Europea.

A Asociación persegue de forma exclusiva e directa obxectivos internacionais sen ánimo de lucro e fomenta a cooperación entre os seus membros nas seguintes materias:

- O desenvolvemento de normas comúns para a avaliación da actividade e o funcionamento dos sistemas xudiciais;

- A definición de garantías comúns de imparcialidade, ética e competencia no desempeño das misións de avaliación;

- Información e análise das estruturas e competencias dos membros, así como dos intercambios entre eles;

- O intercambio de experiencias sobre o tipo de organización dos distintos servizos de inspección xudicial e o seu funcionamento;

- Contribuír á avaliación da eficacia e da calidade da xustiza a nivel europeo e, en particular, dos instrumentos europeos relativos á asistencia mutua en materia penal e civil;

- O desenvolvemento e a publicación en liña de ferramentas que promovan o intercambio de información e recursos dixitais dispoñibles nos países afectados e os servizos de inspección;

- A subministración de coñecementos e a comunicación de experiencias e propostas ás institucións da UE e a outras organizacións nacionais e internacionais.

No marco da RESIX, o Consello Xeral do Poder Xudicial participou no Proxecto de Avaliación de instrumentos europeos de cooperación xudicial civil por parte dos servizos nacionais de inspección (ECJIN ID 831656), e o 10 de setembro de 2021 aprobou a designación dun experto para participar no proxecto da Rede Europea de Servizos de Inspección "Estudo de Impacto Europeo Post COVID-19". Do mesmo xeito, o 28 de abril de 2021, o Consello Xeral do Poder Xudicial  aprobou a participación do Consello nun proxecto europeo sobre xustiza ambiental, que sería presentado/liderado por Francia no marco da Rede Europea dos Servizos de Inspección da Xustiza dentro do Programa de Xustiza (JUST) da Comisión Europea, confirmando o compromiso do Consello de cofinanciar o proxecto e nomeando entre 2 e 4 expertos para participar na execución do proxecto, se así o aproba a Comisión Europea.

Do mesmo xeito, o Pleno do Consello Xeral do Poder Xudicial, na súa sesión do 22 de xullo de 2021, aprobou por unanimidade o texto da Carta Europea de Ética dos Servizos Nacionais de Inspección, que foi adoptada pola Asemblea Xeral do RESIX celebrada o pasado 25 de xuño de 2021.